De A. Lange & Söhne Zeitwerk Minute Repeater is een horloge met ‘ziel’. Alles aan het horloge is eigenzinnig en dat resulteert in een uniek ritme en geluid. Het brein achter deze ultra-gecompliceerde creatie is Tony de Haas. Behalve Director Product Development bij Lange is de Nederlander ook een gepassioneerd drummer. Samen met Tony, twee drumstellen en natuurlijk de Zeitwerk Minute Repeater gingen we de studio in voor een uniek, ritmisch en rockend verslag.
“In een minute repeater gaat het niet alleen om het geluid, het gaat ook om het ritme waarin de tijd klinkt”, legt Tony uit, drumsticks in de hand. “Je wilt het niet overhaasten. Als de tijd te snel klinkt, is het niet alleen moeilijk om precies te zeggen hoe laat het is, het doet de toon ook geen goed. Een minutenrepeater is een zeer gecompliceerde entiteit. Het is een zoektocht naar de ultieme balans tussen toon en ritme, waarbij de gebruikte materialen een cruciale rol spelen in het eindresultaat. Al moet ik zeggen dat de gangbare opvatting dat een A. Lange & Söhne Zeitwerk Minute Repeater echt van titanium moet zijn voor de best mogelijke toon, mijns inziens onzin is. Er zijn veel andere factoren die de ultieme toon bepalen. Toen we het Zeitwerk in een platina-koffer presenteerden, kreeg men meteen kritiek. Niet luid genoeg, te schel, noem maar op. De toon van platina is extreem puur en daarom hebben we bewust voor dat materiaal gekozen. De opmerking dat het horloge niet luid genoeg is, lijkt me echter een vreemd argument. Er is geen intiemer horloge dan een minutenrepeater die de tijd discreet in de oren van de eigenaar fluistert. Een horloge met minutenrepeater hoeft alleen de tijd te vertellen aan de persoon die het draagt, niet aan de hele kroeg.
Lees ook: horlogemeesters Octavio Garcia en Gérald Genta duiken op in onverwachts project
Hard staal
Hoe dan ook, de platina-behuizing was een beetje een uitdaging, ook omdat het waterbestendig moest zijn. Waarom? Wij zijn Lange en we maken het onszelf graag zo moeilijk mogelijk, haha. Daarom zijn we hier ook al geruime tijd mee bezig. Niet alleen het materiaal is belangrijk, ook de vorm van de koffer speelt een rol bij de akoestiek en datzelfde geldt voor de manier waarop de gongs aan de koffer worden bevestigd. En dan zijn er nog de gongs zelf. Ze hebben 18 maanden onderzoek gedaan. We kozen voor gehard staal voor de gongs en voor de hamers. Er moet een balans zijn tussen de gongs en de hamers; de juiste dikte voor de gongs en het juiste gewicht van de hamers. En dan is er nog de vorm van de hamers, de kracht waarmee de hamers op de gongs slaan en of ze de resonantie van de gongs na de slag belemmeren. Wat dat betreft is het net als met een drumstok op een trom slaan. De gekozen materialen voor de stick en de drum spelen een rol, de snelheid waarmee de stick het drumvel raakt, de dikte van het membraan, de vorm van de tip van de drumstick en het materiaal van die tip.” Tony demonstreert een deel hiervan door op een trom te slaan. Als hij de stok wegtrekt nadat hij op de trommel heeft geslagen, resoneert de trommel prachtig en diep, maar als hij de stok de huid laat raken na het slaan op de trommel, is het geluid kort en dof. Het verschil is heel duidelijk.
Complicaties
Het is overigens dankzij Tony de Haas dat A. Lange & Söhne horloges maakt met repeater-uurwerken. Als jongen wilde Tony professioneel drummer worden maar op advies van zijn ouders koos hij voor een carrière in de precisiemechanica waarna hij per ongeluk in de nog preciezere mechanica van het mechanische horloge belandde. De bewegingen fascineerden hem zo dat hij uiteindelijk voor IWC in Schaffhausen ging werken en zijn talent leverde hem een plaats op bij Renaud et Papi. Toen hij voor deze complicatiespecialisten werkte, raakte hij betrokken bij repeaterbewegingen en in 2004 begon hij al zijn opgebouwde kennis en versterkt talent te gebruiken bij A. Lange & Söhne. “In die tijd ontbrak er een essentiële complicatie in de collectie”, legt Tony uit, “namelijk een die de tijd klopte. Evenmin was er iemand met kennis van minuutrepeaters of grande sonneries. In 2013 introduceerden we de Grand Complication met grande sonnerie, petite sonnerie en minute repeat, en het digitale Zeitwerk is nu verkrijgbaar als de Striking Time en de nieuwe Minute Repeater. De manier om ernaar te kijken is als volgt: zulke complicaties ontbreken in de geschiedenis van Lange, dus we zijn bezig met het maken van de geschiedenis van morgen.”
A. Lange & Söhne Zeitwerk Minute Repeater
De Zeitwerk Minute Repeater combineert de individualistische digitale tijdweergave met een minutenrepeater die de tijd niet in kwartieren maar in decimalen weergeeft. Dit is een zeldzame combinatie die er heel logisch uitziet. In tegenstelling tot een traditionele wijzerplaat geeft de digitale tijd geen ruimtelijk overzicht van de tijd zoals die was en waar hij naartoe gaat, maar alleen de tijd op dit moment. Het functionele aspect heeft ook voordelen, want voor bijna iedereen is het gemakkelijker om te tellen en decimalen op te tellen dan om na te denken over het aantal kwartieren en vervolgens individuele minuten op te tellen. Elk uur klinkt met een lage toon, een dubbele toon kondigt vervolgens elke verstreken periode van 10 minuten aan en een hoge toon luidt de resterende minuten. Een horloge met minuutherhaling gebruikt normaal gesproken een schuifsysteem dat het systeem oplaadt terwijl het wordt bediend. De A. Lange & Söhne Zeitwerk Minute Repeater komt tot leven met een druk op de knop. Heel elegant, maar technisch veel gecompliceerder. Mede hierdoor heeft het handopwindbare kaliber L043.5 in totaal 771 componenten nodig om de tijd weer te geven en te laten klinken. Overigens wordt ook een ‘constant force’ ankergang gebruikt om de aanzienlijke kracht van de hoofdveer te benutten. Het uurwerk valt verder op door zijn slimme details, zoals een systeem dat de kroon deactiveert wanneer de minutenrepeater in werking is om schade aan het delicate mechanisme te voorkomen. De kast van 44,2 mm is gemaakt van platina, de wijzerplaat van massief onbewerkt Duits zilver (dit is een legering bestaande uit koper, nikkel en zink) en de gonghamers zijn gemaakt van zwart gepolijst staal. De prijs is 440.000 euro.
